Στο συνέδριο της ΚΕΔΕ που έγινε στην Κομοτηνή, ο Δήμαρχος Μοσχάτου – Ταύρου, Ανδρέας Ευθυμίου, μίλησε για θέματα του Δήμου, αλλά και της Αυτοδιοίκησης γενικότερα.
Αναφέρθηκε στο νέο ρόλο της Αυτοδιοίκησης, στην κοινωνική πολιτική ως στόχο της Αυτοδιοίκησης και στο νέο μοντέλο ανάπτυξής της και στη λειτουργία του νέου θεσμού του Καλλικράτη.
Επίσης έντονα τόνισε την παραμονή των υπηρεσιών δημόσιων οργανισμών στο Δήμο Μοσχάτου-Ταύρου.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι σας χαιρετώ,
Συμμετέχουμε σε ένα συνέδριο που διεξάγεται σε μια πολύ δύσκολη εποχή, σε εποχή μεγάλης κρίσης, οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής, πολιτισμικής.
Οι σταθερές που είχαμε στο παρελθόν του τι σημαίνει πολιτική, συμμετοχή, δημόσιος τομέας, αυτοδιοίκηση και άλλα πολλά φαίνεται να αναζητούν καινούργιες σημασίες.
Κατά την άποψή μου η κρίση αυτή θέτει στην Αυτοδιοίκηση νέους ρόλους και καθήκοντα που ίσως η ίδια δεν τα έχει συνειδητοποιήσει ακόμη.
Πρώτα από όλα μας τίθεται το καθήκον της οργάνωσης των αγώνων, για να επιμερίσουμε το βάρος της κρίσης και να ελαφρύνουμε όσους έχουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες.
Πέρα απ’ αυτό, που είναι το άμεσο, η κρίση αυτή μας βάζει και ένα δεύτερο και σημαντικότερο στοίχημα: τη μορφή της κοινωνίας μετά την κρίση, το μοντέλο ανάπτυξης πέρα από την κρίση, σε τι κόσμο θα ζήσουν οι νέες γενιές. Άρα, το δεύτερο καθήκον είναι αυτό στο οποίο τελικά δοκιμάζεται ο ρόλος και η σημασία της Αυτοδιοίκησης.
Είναι επιτακτική ανάγκη να βγούμε από την κρίση αυτή που δεν είναι μόνο οικονομική αλλά κρίση αξιών και να δημιουργήσουμε ένα νέο σύστημα αξιών και ανάπτυξης.
Ένα σύστημα ανάπτυξης με κέντρο:
- την κοινωνία,
- την αξιοκρατία,
- τον σεβασμό του ανθρώπου,
δηλαδή μια βιώσιμη ανάπτυξη στις δύσκολες σημερινές συνθήκες.
Η βιώσιμη ανάπτυξη συνδέεται με μέτρα για περιορισμό της φτώχειας, του αποκλεισμού και των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Στόχος μας πρέπει να είναι ένα μοντέλο ανάπτυξης που να εξασφαλίζει:
- την ποιότητα ζωής,
- την προστασία του περιβάλλοντος,
- τον πολιτισμό, την κοινωνική φροντίδα
- και πάνω από όλα τον αγώνα για αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ως ο πολιτισμός της καθημερινότητας.
Οι Δήμοι μας πρέπει να είναι πολύ κοντά, δίπλα στον πολίτη.
Γιατί βρισκόμαστε κοντά του από την γέννησή του με τους παιδικούς σταθμούς, μέχρι τα γεράματά του με τα ΚΑΠΗ.
Και το πιο σημαντικό είναι να βρεθούμε πιο κοντά στα πιο αδύναμα μέλη της κοινωνίας για την τόνωση της κοινωνικής συνοχής και την ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού.
Για να πούμε την αλήθεια είχαμε διαμορφώσει και ορισμένα πρότυπα που έχουν πλέον εξαντληθεί:
Παλαιότερα, είχαμε το πρότυπο του δήμου εργολάβου. Μας έχει τελειώσει, ευτυχώς ανεπιστρεπτί.
Σε πολλές χρονικές περιόδους είχαμε το μοντέλο του 0ημάρχου που άλλαζε θέσεις μεταξύ της κεντρικής πολιτικής σκηνής και του 0ημάρχου.
Να με συγχωρήσουν οι συνάδελφοι που προέρχονται από τη κεντρική σκηνή αλλά επιτρέψτε μου να πω ότι και αυτό το πρότυπο δείχνει να μας έχει τελειώσει.
Επίσης, έχουμε γνωρίσει το πρότυπο του 0ημάρχου που καταγγέλλει, μόνο καταγγέλλει. 0εν διαφωνώ με τη σκληρή διεκδίκηση και καταγγελία αλλά δεν μπορεί να είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό.
Θεωρώ πλέον ότι οι επιταγές των καιρών μας φέρνει το μοντέλο του Δημάρχου παροχέα ποιοτικών υπηρεσιών. Του Δημάρχου που ασχολείται με την οικοδόμηση της ταυτότητας της πόλης του.
Δηλαδή, του Δημάρχου που στηρίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης του και στη μοναδικότητα των χαρακτηριστικών της.
Εμείς στο νέο Δήμο Μοσχάτου Ταύρου έχουμε τρία τοπόσημα, τρία εμβληματικά σημεία που είναι και οι μεγάλες προκλήσεις μας:
- Την παραλία ως ένα υπερτοπικό δημόσιο χώρο ελεύθερης και ανοικτής πρόσβασης
- Την Πειραιώς ως τη Λεωφόρο της εκπαίδευσης και του πολιτισμού
- Τον Ελαιώνα ως χώρο δημόσιου χαρακτήρα βιώσιμης ανάπτυξης και καινοτομίας
Τρία σημεία θέλω να θίξω πολύ συνοπτικά.
1ον Η κατάρριψη μύθων.
Ο μεγαλύτερος μύθος που πρέπει να καταρρίψουμε είναι η παλιά καχυποψία απέναντι σε συνεργασίες.
Νομίζω ότι θα συμφωνείτε ότι για να αντιμετωπίσουμε την κρίση στους 0ήμους μας, θα πρέπει να συνεργαζόμαστε με όλους.
Ιδρύσαμε πριν λίγες βδομάδες στην περιοχή του Ταύρου, στο νέο 0ήμο Μοχάτου – Ταύρου ένα κοινωνικό παντοπωλείο σε συνεργασία με τη Αρχιεπισκοπή. Ειπώθηκαν πολλά.
Ξέρετε τι έχει τη μοναδική σημασία;
Ότι 200 οικογένειες της πόλης που είναι στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό εξασφαλίζουν το καθημερινό φαγητό για την επιβίωσή τους.
Θεωρώ αυτονόητο μέσα σε αυτή την κρίση τη συνεργασία μας με τις τοπικές ενορίες, τους φιλανθρωπικούς συλλόγους, τις κοινωνικές οργανώσεις αλλά και τις επιχειρήσεις και τοπικές δυνάμεις της αγοράς. Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός δικτύου ασφαλείας για όλο το Δήμο, ένα δίκτυο πολιτικών και μέτρων κοινωνικής προστασίας.
Εάν θέλει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να είναι και Τοπική και Αυτοδιοίκηση, θα πρέπει να καταστήσει τη συνέργεια και τη συνεργασία κεντρική συνιστώσα της πολιτικής της και στρατηγικό στόχο της τοπικής κοινωνίας.
Έτσι μόνον θα αμφισβητήσει με ουσιαστικό και άμεσο τρόπο και την εγωιστική ιδιοτέλεια που παράγεται στο πλαίσιο της αγοράς αλλά και τη γραφειοκρατία και τα πελατειακά δίκτυα ελέγχου του κράτους.
2ον Πως το κοινωνικό πρέπει να διαπερνά οριζόντια όλες τις πολιτικές μας
Ας πάρουμε παράδειγμα τον πολιτισμό.
Η συζήτηση για την πολιτιστική πολιτική συνδέεται αναπόσπαστα με τη συζήτηση:
- για την κοινωνία,
- τους τρόπους και το είδος της ανάπτυξης.
Μια σύγχρονη τοπική πολιτιστική πολιτική είναι σημαντικό να στηρίζεται σε ένα πολύ ευρύ ορισμό του πολιτισμού ως τρόπου ζωής που:
- ενσωματώνει την τέχνη σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής,
- συνεισφέρει στην κοινωνική συνοχή και
- συμβάλλει στην ποιότητα ζωής των πολιτών.
Έτσι, θα πρέπει να σχεδιάζουμε με τους συνεργάτες μας πολιτικές με στόχο:
- τη φυσική και περιβαλλοντική αναζωογόνηση και
- την αναζωογόνηση της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής ολόκληρων περιοχών συνδυάζοντας τους κοινωνικούς με τους οικονομικούς στόχους.
Οι τοπικές πολιτικές διατηρούν δεσπόζουσα θέση στις στρατηγικές οικονομικής ανάπτυξης μόνο στο βαθμό που συνδέονται και συντονίζονται με τις πολιτικές για την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση, το περιβάλλον, την αρχιτεκτονική, την έρευνα και την ανάπτυξη.
Πολιτιστικές πολιτικές που συνδέονται με τις τοπικές προτεραιότητες, τις τοπικές αναπτυξιακές ανάγκες και τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα μιας πόλης.
Πολιτικές που συμβάλλουν στην ανάπτυξη διατηρώντας και δίνοντας προοπτική:
- στις αξίες της αυτενέργειας,
- της ανοχής στη διαφορετικότητα,
- της αλληλεγγύης και ενός κοινωνικού πλουραλισμού που αντιστέκεται στην εμπορευματοποίηση και σέβεται τις ατομικές ιδιαιτερότητες.
Οι πολιτιστικές δραστηριότητες συνεισφέρουν ιδιαίτερα στην κοινωνική συνοχή και δυναμώνουν τον κοινωνικό ιστό.
3ον Καινοτομίες και ρίσκο
Πρέπει να εισέλθουμε σε νέα πεδία δράσης και να προωθήσουμε καινοτόμες ενέργειες. Στην εποχή:
- της κλιματικής αλλαγής,
- της ανεπάρκειας των φυσικών πόρων,
- της επισιτιστικής κρίσης,
- της οικονομικής αστάθειας,
- της ψυχολογικής κατήφειας και
- της κοινωνικής αναταραχής,
αναδύεται ένα νέο πρότυπο οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης : η αλληλέγγυα και συνεργατική οικονομία.
Η αποτυχία του συγκεντρωτικού κράτους, αλλά και της ανεξέλεγκτης αγοράς, οδήγησαν σε αναζήτηση ενός τρίτου δρόμου οικονομικών σχέσεων.
Ποιες είναι οι Κοινωνικές επιχειρήσεις και οι οργανώσεις κοινωνικής αλληλεγγύης που σε πολλές χώρες παράγουν το 12-15% του συνολικού ΑΕΠ και το 10% των θέσεων εργασίας;
- Συνεταιρισμοί παραγωγών – καταναλωτών,
- Μη Κερδοσκοπικές και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις,
- Ενώσεις και μικρομεσαίες τοπικές επενδυτικές πρωτοβουλίες, ιδρύματα και συλλόγους.
Οι επιχειρήσεις αυτές δραστηριοποιούνται ιδιαιτέρως σε ορισμένους τομείς όπως είναι η:
- κοινωνική προστασία, κοινωνικές υπηρεσίες, υγεία, τραπεζικές εργασίες,
- γεωργική παραγωγή, προστασία του καταναλωτή, κοινοτική εργασία,
- οικοτεχνία/ χειροτεχνία, στέγαση, υπηρεσίες εφοδιασμού, υπηρεσίες γειτονιάς,
- εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και δραστηριότητες πολιτισμού, αθλητισμού και ελεύθερου χρόνου.
Μπορούμε να προωθήσουμε τέτοιες οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας γιατί:
Αξιοποιούν τα τοπικά ποιοτικά και οικολογικά προϊόντα, διαμορφώνουν ομάδες έμπρακτης αλληλεγγύης και βοήθειας προς αδύναμες κοινωνικές ομάδες και στρώματα, παίρνουν πρωτοβουλίες που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό τις δημοκρατικές, αυτοδιαχειριστικές και διαφανείς πρακτικές.
Πρόκειται για ένα νέο τρόπο οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής οργάνωσης, με πολλά ελπιδοφόρα παραδείγματα αλληλέγγυας οικονομίας, δίκαιου εμπορίου και αυτοδιαχειριζόμενων επιχειρήσεων.
Πρέπει να αναδείξουμε την υπεροχή του ατόμου και του κοινωνικού στόχου έναντι του κεφαλαίου.
Να προωθήσουμε και να στηρίξουμε οργανώσεις που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην τοπική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή.
Διάβαζα πρόσφατα μια συνέντευξη που έδωσε ο γάλλος οικονομολόγος Ντανιέλ Κοέν με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίο του «Η ευημερία του κακού. Μια (ανήσυχη) εισαγωγή στην οικονομία». Αναφέρει λοιπόν ότι είναι ψέμα ότι η σύγχρονη οικονομική ανάπτυξη είναι παράγοντας ειρήνευσης και εξημέρωσης των ηθών.
Δυστυχώς οι κοινωνίες όσο περισσότερο είναι πλούσιες τόσο πιο άνισες γίνονται.
Επίσης, όσο περισσότεροι πόλεμοι και επιδημίες υπάρχουν τόσο το καλύτερο, επειδή έχουν λιγότερα στόματα να θρέψουν και επομένως περισσότερους πόρους γι’ αυτούς που απομένουν. Ιδού λοιπόν η ευημερία του κακού στην πρώτη μορφή της. Σε αυτές τις κοινωνίες καμία πρόοδος δεν είναι σίγουρη.
Γιατί το παλιό μοντέλο ανάπτυξης είναι καταδικασμένο; Δύο εξηγήσεις: Η πρώτη είναι ότι η κατανάλωση λειτουργεί σαν ναρκωτικό: προκαλεί ευχαρίστηση στην αρχή, αλλά μετά από λίγα χρόνια το αποτέλεσμα είναι αντίστροφο.
Η δεύτερη εξήγηση είναι ότι επικράτησε ένα μεγάλο ψέμα: ότι κάποιος γίνεται ευτυχισμένος μέσα από τον ανταγωνισμό και τη σύγκριση με τους γείτονές του.
Σύμφωνα με τη φράση ενός άγγλου χιουμορίστα του 19ου αιώνα, να είσαι ευτυχισμένος σημαίνει να κερδίζεις δέκα λίρες περισσότερες από τον κουνιάδο σου. Σε αυτές τις συνθήκες πώς είναι δυνατόν να αναπτυχθεί πραγματικά η κοινωνία;
Η λειτουργία του νέου θεσμού του Καλλικράτη
Σήμερα καλούμαστε να υλοποιήσουμε τον Καλλικράτη σε συνθήκες κρίσης και περικοπών της αυτοδιοίκησης, όταν για την εφαρμογή του απαιτούνται πρόσθετοι πόροι.
Ένα χρόνο μετά, ίσως να μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα. Πότε προωθούνται καλύτερα τα τοπικολαϊκά ζητήματα, η εξυπηρέτηση και η συμμετοχή του δημότη; Σε ένα δήμο μικρότερο σε έκταση και πληθυσμό ή σε ένα ανάλογου μεγέθους τμήμα (τοπική ή δημοτική κοινότητα) ενός τεράστιου και κατά συνέπεια απόμακρου δήμου. Παρόμοια είναι και η κατάσταση με την συνένωση των ΝΠΔΔ.
Δημιουργήθηκαν ΝΠΔΔ τόσο μεγάλα με πολυποίκιλες αρμοδιότητες που μοιάζουν περισσότερο με δήμο παρά με ΝΠΔΔ ειδικού σκοπού και συγκεκριμένου αντικειμένου. Π.χ. ΝΠΔΔ πρόνοιας (παιδικοί σταθμοί και ΚΑΠΗ μαζί).
Πολύπλοκες διαδικασίες για τη λήψη και εφαρμογή μιας απόφασης.
Διαπιστώνουμε σε πολλές περιπτώσεις αύξηση της γραφειοκρατίας και μεγάλη χρονική καθυστέρηση της υλοποίησης των αποφάσεων.
Αιτία των παραπάνω, η θέσπιση πολλών συλλογικών οργάνων (άμεσα ή έμμεσα εκλεγμένων) που συχνά έχουν επικαλυπτόμενες αρμοδιότητες και οι ασφυκτικοί έλεγχοι επιτρόπων και εποπτευουσών αρχών (Αποκεντρωμένη, Γραμματεία της Κυβέρνησης κλπ).
Σε πολλές περιπτώσεις για τη λήψη μιας απόφασης πρέπει να ακολουθηθεί η διαδρομή: τοπικό συμβούλιο – επιτροπή διαβούλευσης – εκτελεστική – οικονομική ή ε.ποι.ζω. – και τέλος δημοτικό συμβούλιο. Μετά τη λήψη της απόφασης προκειμένου να γίνει εκτελεστή, ξεκινάει ο μακρύς δρόμος του ελέγχου από τον φορτωμένο με υπερεξουσίες επίτροπο, ο οποίος πολλές φορές ασκεί έλεγχο σκοπιμότητας και όχι νομιμότητας όπως ζητά η αυτοδιοίκηση και προβλέπει η νομοθεσία.
Μεταφορά αρμοδιοτήτων.
Πάνω από διακόσιες αρμοδιότητες μεταφέρθηκαν στους 0ήμους από τις πρώην Νομαρχίες. Χωρίς καμία προετοιμασία. Χωρίς εξειδικευμένο προσωπικό, υλικοτεχνική υποδομή και τεχνογνωσία για την άσκησή τους.
Η διοικητική υποστήριξη από τους 0ήμους της έδρας των υπηρεσιών που ασκούσαν αυτές τις αρμοδιότητες πριν τον Καλλικράτη, στις περισσότερες των περιπτώσεων αποδείχτηκε ανεφάρμοστη.
Αυτό που εισπράτταμε από τους 0ήμους που είχαν επιφορτιστεί με την διοικητική υποστήριξη ήταν, ότι λόγω έλλειψης προσωπικού δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν. Τα αρμόδια Υπουργεία (πλην του ΥΕΘΑ για τα περίπτερα) δεν έχουν αποστείλει ή απέστειλαν λίαν προσφάτως την συλλογή της νομοθεσίας και τις οδηγίες για την άσκηση των καθ΄ύλην αρμοδιοτήτων. Στην πράξη η πλειονότητα των μεταφερθέντων αρμοδιοτήτων δεν ασκούνται.
Έλλειψη απαραίτητου προσωπικού
Η μεγάλη έλλειψη προσωπικού και η μη από τα πριν επιμόρφωση όσων εργαζομένων έχουν απομείνει, επιτείνει τα προβλήματα. Έτσι δεν μπορούν να υποστηριχτούν διοικητικά με επάρκεια τα θεσμοθετημένα από τον Καλλικράτη συλλογικά πολιτικά όργανα, ούτε τα συγχωνευμένα ΝΠΔΔ και οι σχολικές επιτροπές που δεν διαθέτουν ούτε ένα υπάλληλο. 0εν μπορούν να υποστηριχτούν οι δημοτικές παρατάξεις, αν και προβλέπεται και στο ΚΔΚ και στον Καλλικράτη. 0εν μπορούν επίσης να ασκηθούν οι πρόσθετες αρμοδιότητες.
Οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή του Καλλικράτη προσπαθούν μόνοι τους, χωρίς ουσιαστική βοήθεια από κανένα, να εφαρμόσουν πλήθος νόμων, διατάξεων και εγκυκλίων που με καταιγιστικό ρυθμό εκδίδονται. Κυριολεκτικά ψάχνονται. Χρειάζεται ενίσχυση με προσωπικό και εκπαίδευση-επιμόρφωση υπαλλήλων, προκειμένου να στελεχωθούν οι υπηρεσίες που θα αναλάβουν ή έχουν αναλάβει την διεκπεραίωσή τους.
Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τα πολύ θετικά του σημεία όπως η διαφάνεια, η διαύγεια, ο εξορθολογισμός των δαπανών, κλπ.
Θα πρέπει, επίσης, να τονίσουμε σημεία όπως η αφαίρεση από την Τ.Α. των πόρων του Πράσινου Ταμείου που δικαιωματικά της ανήκουν.
Όπως και τα πρόστιμα από τις πολεοδομικές παραβάσεις και η έλλειψη συνεργασίας και σχεδιασμού από την Κεντρική Κυβέρνηση.
Όχι στην μεταφορά-απομάκρυνση υπηρεσιών του Δημοσίου
Στο νέο Καλλικρατικό 0ήμο Μοσχάτου-Ταύρου πληθυσμού 50.000 κατοίκων και έκτασης 5,24 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αντί να δημιουργηθούν ενιαίες υπηρεσίες όπως ΟΑΕΔ, ΔΟΥ, ΙΚΑ, ΕΟΠΥΥ για την καλύτερη και άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών, αυτές, πρόχειρα και χωρίς κανένα σχεδιασμό μεταφέρονται αλλού. Εμείς διαμαρτυρηθήκαμε προς τους αρμόδιους Υπουργούς και διοικητές των οργανισμών και θεωρώ υποχρέωσή μου να θέσω εδώ στο Συνέδριο το κορυφαίο αυτό θέμα της αποψίλωσης των Δημόσιων Υπηρεσιών από τους Δήμους μας.
Αγαπητοί και αγαπητές συνάδελφοι,
Θεωρώ πως το συνέδριό μας καλείται να χαράξει μια νέα στρατηγική για την αυτοδιοίκηση στη δύσκολη συγκυρία που βιώνει η χώρα και οι πολίτες. Μ΄ αυτές τις σκέψεις χαιρετίζω τις εργασίες του Συνεδρίου μας και εύχομαι τα συμπεράσματά του να συμβάλλουν στην ενίσχυση και θωράκιση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης στην υπηρεσία των πολιτών.
Σας ευχαριστώ.
