Ένας από τους 12 μαθητές του Χριστού, η μνήμη του οποίου τιμάται από την εκκλησία στις 14 Νοεμβρίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Φίλιππος και Φιλιππία.
Άγιος Φίλιππος ο Απόστολος
14 Νοεμβρίου… & Η πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου…
Γράφει η Τασσώ Γαΐλα
Ένας από τους 12 Αποστόλους του Ιησού Χριστού καθώς και μαθητής του υπήρξε ο Άγιος Φίλιππος που γενέτειρα του ήταν η πόλη της Βηθσαϊδά, πόλη γενέτειρα και των Αποστόλων Ανδρέα και Πέτρου.
Διαβασμένο και φιλοσοφημένο άτομο ο Φίλιππος και καλός γνώστης της Παλαιάς Διαθήκης έτυχε να παρακολουθήσει μια ομιλία του Ιησού κι όταν κατόπιν ο Ιησούς του ζήτησε να τον ακολουθήσει το έπραξε κι’ έγινε μαθητής του, και ένας από τους πρώτους που πίστεψε και ακολούθησε τον Ιησού. Λέγεται δε ότι έτρεξε στον καλύτερο του φίλο τον Ναθαναήλ να του μεταφέρει τη βεβαιότητα του ότι επρόκειτο για τον αληθινό Μεσσία. ( Από τη σκηνή αυτή προέρχεται και η παροιμιακή φράση < Βρήκε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ>, που τη λέμε για ταιριαστές συναντήσεις. Κατόπιν δε και ο Ναθαναήλ θα γίνει μαθητής του Κυρίου).
Όταν οι Απόστολοι έκαναν κλήρωση για τα μέρη που θα πήγαιναν να διδάξουν το Χριστιανισμό, στον Απόστολο Φίλιππο κληρώθηκε η Ασία όπου και ταξίδεψε για την διδασκαλία του λόγου του Κυρίου μαζί με τον Απόστολο Βαρθολομαίο συνεπίκουρο του έργου του καθώς και με την κατά σάρκα αδελφή του Μαριάμνη που τους διακόνευε.
Πολλές οι δυσκολίες στο διάβα τους, φυλακίσεις, εχθρική στάση και ξυλοδαρμοί από τους ειδωλολάτρες των πόλεων που πήγαιναν να διδάξουν και να οργανώσουν Εκκλησίες του Ναζωραίου, μετά δε από πολλά φτάνουν στη Φρυγία όπου και θα συναντήσουν τον αγαπημένο μαθητή του Κυρίου τον Ιωάννη να κηρύττει το Ευαγγέλιο .Εδώ, ο Απόστολος Φίλιππος θα συλληφθεί, θα βασανιστεί, θα κρεμαστεί ανάποδα. Την ώρα του θανάτου του η γη σχίστηκε με σεισμό παρασύροντας πολλούς ειδωλολάτρες που συμμετείχαν στη δολοφονία. Οι υπόλοιποι παρόντες φοβήθηκαν τόσο πολύ που κατέβασαν από τους Σταυρούς που είχανε κρεμασμένους τον Απόστολο Βαρθολομαίο και τη Μαριάμνη και τους χάρισαν τη ζωή ενώ πολλοί από αυτούς έγιναν Χριστιανοί.. Ο Απόστολος Βαρθολομαίος και η Μαριάμνη αφού έθαψαν ευλαβικά το ιερό λείψανο του Αγίου Φιλίππου έφυγαν στο εσωτερικό του Πόντου την Λυκαονία να συνεχίσουν το ιεραποστολικό τους έργο.( Σημείωση: Άλλη παράδοση ως τόπο μαρτυρίου του Αποστόλου Φιλίππου αναφέρει την Ιεράπολη Συρίας).
Ο Ελληνορθόδοξος λαός έχει συνδέσει τον Άγιο Φίλιππο με πολλές παραδόσεις. Πανηγύρια μεγάλα δεν γίνονται ποτέ τη μέρα της γιορτής του 14 Νοέμβρη γιατί ο λαός τον έβλεπε πάντα σαν φτωχό άγιο και οι άνθρωποι της υπαίθρου δεν σταματούσαν να δουλεύουν τη μέρα της γιορτής του Αγίου γιατί πίστευαν ότι ο Άγιος προτιμά να βλέπει τους ζευγάδες στα χωράφια τους μετά την Εκκλησία γιατί γνωρίζει την αγωνία και τους αγώνες τους. Έτσι οι χωρικοί πριν πάνε στα χωράφια περνούσαν πρώτα από την Εκκλησία προσεύχονταν, έπαιρναν αντίδωρο και αγιασμό και φεύγοντας έλεγαν την ευχή <Καλό Σαρανταήμερο>, γιατί- να μην ξεχνάμε- από την άλλη μέρα είναι το ξεκίνημα της νηστείας των Χριστουγέννων.
Ο μεγάλος μας λαογράφος Ν. Πολίτης σημειώνει την γνώμη των γεωργών ότι την ημέρα του Αγίου Φιλίππου ο αστερισμός της Πούλιας χάνεται πίσω από τα βουνά. Κατηφορίζει από τον ουράνιο θόλο και δύει στα βουνά προμηνύοντας την ουσιαστική άφιξη του χειμώνα. Όλοι τσοπάνοι και ζευγάδες πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους. Ούτε τσοπάνης στα βουνά μήτε ζευγάς στον κάμπο.( η ελληνική λαϊκή παράδοση έχει πλάσει τον Άγιο Φίλιππο σαν φτωχό ζευγά που θα θυσιάσει το ένα του βόδι για τους φτωχούς συγχωριανούς του, παραβλέποντας το γεγονός ότι ο Απόστολος Φίλιππος ήταν μαθητής του Κυρίου).
Πέρασε ή όχι από την Αθήνα ο Απόστολος Φίλιππος: Συναξαριστές γράφουν ναι, ναι απαντάμε εμείς στο… αν υπάρχει Ναός προς τιμήν του στην Αθήνα. Και, βρίσκετε στην αρχαία αγορά, στο Θησείο στην οδό Ηφαίστου. Και ακόμα 2 ναοί του Αποστόλου στην Αττική: Ναός Αποστόλου Φιλίππου / οδός Αγίου Φιλίππου και Αδριανού, και Άγιος Φίλιππος στο Άλσος Δεξαμενής/ Νίκαια.
Ο λαός από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια έπλασε από μεγάλη αγάπη πολλές παραδόσεις για τον Άγιο Φίλιππο. Εμείς σήμερα θα σταθούμε όχι σε παράδοση που η πίστη την έφερε μέχρι τις μέρες μας, αλλά σε πραγματικό τραγικό γεγονός που συνέβη ανήμερα της 14ης Νοέμβρη στην Αθήνα το 1896.
Η πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου.
Ήταν 14 Νοέμβρη του 1896- ανήμερα δηλαδή της γιορτής του Αγίου Φιλίππου-, όταν συνέβη μια από τις χειρότερες πλημμύρες στην Αττική με το θάνατο 61 ανθρώπων και τεράστιες υλικές καταστροφές. Ιλισός και Κηφισός ξεχείλισαν από τις καταρρακτώδεις βροχές που είχαν ξεκινήσει από το πρωί, η Αθήνα αποκόπηκε για μέρες από την υπόλοιπη χώρα αλλά και από τον βυθισμένο σε τόνους νερού Πειραιά. Θεομηνία που πήρε το όνομα Η πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου λόγω της εορτής εκείνη τη μέρα του Αγίου.
Η εορτή του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου είναι σταθερή. Ημέρα μνήμης του Αγίου, η ημέρα μαρτυρίου του,14 Νοεμβρίου.
Η Εκκλησία μας τιμά και τη μνήμη του Αγίου Φιλίππου του Διακόνου στις 11 Οκτωβρίου.
Βοήθημα: Το Συναξάρι της Ορθοδοξίας.
Τασσώ Γαΐλα
Αρθογράφος-Ερευνήτρια
