Κατά το Σάββατο του Λαζάρου, γιορτάζουμε την ανάσταση του Λαζάρου.
Η ανάσταση του Λαζάρου, αποτελεί ένα ακόμη θαύμα του Ιησού Χριστού.
Ο Λάζαρος, ζούσε στην Βιθυνία της Ιουδαίας. Αρρώστησε κάποια στιγμή βαριά και οι αδελφές του, Μάρθα και Μαρία στην προσπάθειά τους να τον βοηθήσουν απευθύνθηκαν στον Κύριο στην Γαλιλαία. Ο Ιησούς όμως έφτασε στην Βιθυνία, τέσσερις ημέρες μετά την ταφή του Λαζάρου. Ο Ιησούς προσευχήθηκε για αρκετή ώρα μπροστά από τον τάφο του Λαζάρου και στην συνέχεια ζήτησε να του ανοίξουν την πλάκα του τάφου. Μόλις συνέβη αυτό, Εκείνος είπε: «Λάζαρε δεύρο έξω».
Ο Λάζαρος μετά την εντολή του Κυρίου, σηκώθηκε – αναστήθηκε από τον τάφο. Έζησε για αρκετά χρόνια, όπου στο τέλος της ζωής του στην Κύπρο, έγινε επίσκοπος.
Σύμφωνα με τον θρύλο, λέγεται ότι ο Λάζαρος δεν μίλησε ποτέ για την τετραήμερη παραμονή του στον κάτω κόσμο. Μετά την ανάστασή του, γέλασε μόνο μια και μοναδική φορά και αυτό όταν είδε κάποιον να κλέβει μια πήλινη στάμνα. Όταν ρωτήθηκε γιατί γελάει, εκείνος απάντησε: «Δείτε, ο πηλός κλέβει τον πηλό»!
Η αρχαία παράδοση λέει ότι τότε ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε το επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 μ.Χ. και ο τάφος του στην πόλη των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».
Το έτος 890μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν, κλπ
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μέρα στην οποία, παραδοσιακά, οι ερημίτες εγκαταλείπουν τις σκήτες τους και επιστρέφουν στο μοναστήρι για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Αυτή τη μέρα δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη μόνο απλό Τρισάγιο.
Στην Ελλάδα, το Σάββατο του Λαζάρου, σύμφωνα με το έθιμο, φτιάχνουν ειδικά ψωμάκια που μοιάζουν με σαβανομένο άνθρωπο και ονομάζονται λαζαράκια ενώ τα παιδιά τραγουδούν τα λαζαρικά, ειδικά κάλαντα για την ημέρα.
Ο Λάζαρος έχει εμπνεύσει τη λαϊκή φαντασία. Γνωστές είναι οι παροιμίες:
«Με τη φωνή και ο Λάζαρος»
«Ξαναζωντάνεψε σαν τον Λάζαρο»
«Κέρινος σαν τον Λάζαρο»
Γενικά, η προσωνυμία «Λάζαρος» δίδεται μεταφορικά σε άτομα που σώθηκαν ανέλπιστα από βέβαιο θάνατο, σε άτομα που θεωρούνταν χαμένα και ξαφνικά επέστρεψαν και σε ανθρώπους καχεκτικούς ή διαρκώς κατηφείς.
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
Ήρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.
Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.
Πού ήσουν Λάζαρε; Πού ήσουν κρυμμένος;
Κάτω στους νεκρούς, σαν πεθαμένος.
Δε μου φέρνετε, λίγο νεράκι,
που ‘ν’ το στόμα μου πικρό φαρμάκι.
Δε μου φέρνετε λίγο λεμόνι,
Που ‘ν’ το στόμα μου, σαν περιβόλι.
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μάνα σου από την πόλη,
σου ’φέρε χαρτί και κομπολόι.
Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη,
γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.
Το κοφνάκι μου θέλει αυγά,
κι η τσεπούλα μου θέλει λεφτά.
Βάγια, Βάγια και Βαγιώ.
τρώνε ψάρι και κολιό.
Και την άλλη Κυριακή,
τρώνε το ψητό τ’ αρνί.
***************
Ήρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια
Ήρθε κι ο Χριστός να πούμε τ’ Άγια
Ήρθε ο Χριστός απ’ την Καισαρία
Εκεί έβρισκε Μάρθα και Μαρία
Μάρθα, που ’ναι ο Λάζαρος ο αδερφός σας
φίλος του Χριστού και ιδικός μας;
Λένε αφέντη μου, που είναι απεθαμένος
Και με τους νεκρούς ανταμωμένους.
Ας υπάγουμε να τον ιδούμε
και στον τάφο του να λυπηθούμε.
Λέγε Λάζαρε, τι είδες στον Κάτω Κόσμο που επήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους.
Όσα φύλλα έχει ο κίσσαρας και η πόλη παραθύρια
Τόσα καλά να δώσει ο Θεός εδώ που τραγουδούμε
και τη Λαμπρή, την Πασχαλιά καλόκαρδοι να βρούμε.
Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, κοπέλες στολίζονται Λαζαρίνες και πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι, τραγουδούν τον «Λάζαρο».
Επίσης σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου με το οποίο τα παιδιά, γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα κάλαντα, ενώ σε ορισμένες περιοχές όπως στην Ήπειρο χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
Σε άλλες περιοχές ωστόσο τη θέση του ομοιώματος του Λαζάρου έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες, ενώ στην Κρήτη στόλιζαν έναν ξύλινο σταυρό με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες.
Στην Κω το έθιμο είναι λίγο διαφορετικό,αφού ένα παιδί αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι και στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο.
Επίσης στις περισσότερες επαρχίες της Ελλάδας, οι γυναίκες ζύμωναν για την ψυχή του Λάζαρου ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους “λαζάρηδες”, τα “λαζαρούδια” ή και “λαζαράκια” στα οποία έδιναν το σχήμα ανθρώπου τυλιγμένου σε σεντόνια, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες, ενώ όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσα λαζαράκια έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα
Λαζαράκια